Sofia Papadopoulou
Το ΚΡΑΚ.en ή στην κοιλιά της φάλαινας
κοσμικά αυγα | γύψος με λόγια του Οβίδιου
«Αξίζει να σημειωθεί πως σχεδόν ο καθένας, τουλάχιστον κάθε αγγλόφωνος, αναπόφευκτα γνωρίζει το μύθο του Ίωνα και της Φάλαινας. Φυσικά το πλάσμα που κατάπιε τον Ίωνα ήταν ένα ψάρι, κι έτσι περιγράφεται στη βίβλο, αλλά τα παιδιά, φυσιολογικά, το μπερδεύουν με φάλαινα, κι αυτή η πρώιμη, λαθεμένη, εντύπωση είναι που, συνήθως, έχουν στη μετέπειτα ζωή τους –ένα σημάδι, ίσως, της επίδρασης του μύθου στη φαντασία μας. Κι αυτό γιατί το να βρίσκεσαι στη κοιλιά μιας φάλαινας είναι σκέψη άνετη, ζεστή και οικογενειακή. Η ιστορική φιγούρα του Ίωνα, αν μπορούμε να τον αποκαλέσουμε έτσι, κατάφερε να ξεφύγει, αλλά σε μία καθημερινή φαντασίωση αμέτρητοι άνθρωποι έχουν νιώσει ένα αίσθημα ζήλιας γι’ αυτόν. Είναι, βέβαια, αρκετά εμφανές το γιατί. Το στομάχι μιας φάλαινας είναι, προφανώς, μία μήτρα αρκετά μεγάλη για έναν ενήλικο. Όταν βρίσκεσαι εκεί, στο σκοτάδι, σ’ έναν μαξιλαρένιο χώρο ακριβώς στα μέτρα σου, με τόνους λίπους μεταξύ εσού και της πραγματικότητας, είσαι ικανός να κρατήσεις μία απόλυτα αδιάφορη στάση, οτιδήποτε κι αν συμβαίνει. Μια καταιγίδα αρκετά δυνατή για να βουλιάξει κάθε θωρηκτό σε σένα θα φτάσει ως μία απομακρυσμένη ηχώ. Ακόμα κι οι κινήσεις της φάλαινας για σένα θα’ ναι ανεπαίσθητες. Αν κινούνταν ανάμεσα σε τεράστια κύματα ή καταδύοταν στα μαύρα νερά του ωκεανού (σε βάθος ενός μιλιού, σύμφωνα με τον Herman Melvile) για σένα δε θα είχε την παραμικρή διαφορά. Ένα είδος θανάτου είναι το τελικό, ανυπέρβλητο στάδιο της ανευθυνότητας....»
Τζορτζ Οργουελ «Στην κοιλιά της φάλαινας», 1940
Ο αμαρτωλός Ιωνάς εσώκλειστος στο φαλαινώδες πυργόκοιτό του. Στους Σκανδιναβικούς μύθους γίνεται αναφορά για το τερατώδες θαλάσσιο τέρας Κράκεν που τρομοκρατεί τους ναυτικούς της κοινής θάλασσας. Στις πρώτες περιγραφές, όμως, τα πλάσματα περιγράφηκαν ότι έμοιαζαν περισσότερο με καβούρια παρά χταπόδια, και γενικά διέθεταν χαρακτηριστικά που σχετίζονται με μεγάλες φάλαινες και όχι με γιγαντιαία καλαμάρια. Μια ζωγραφική Ιαπωνικής Σούνγκα, που μέσα από αυτή την εικόνα ερωτοτροπίας σκάει η δημιουργία, η ανά(σ)ταση, συγχώρεση του ατίθασου Ιωνά και του μυθοπλάστη Πινόκιο.