top of page
α.jpg

Η (σ)οφή.λεία

κολάρο με χειροποίητα άνθη | κόσμημα από τα λόγια

 

 

 

 

Τέχνη είσαι

μόνο

όταν ανθίζει για σένα

"Ο μελανός μανδύας, κάτω από τον οποίο ο πρίγκιπας της Δανίας αποχαιρετούσε τη ζωή. Ποιος θα αντιταχθεί με χρώμα στον πρίγκιπα;"

Το 1846 ο Edgar Allan Poe έγραψε: «ο θάνατος μιας όμορφης γυναίκας είναι,αδιαμφισβήτητα, το πλέον ποιητικό θέμα του κόσμου»

«Ποιητικό» γιατί, για εκείνον, ένα ποίημα είναι ποίημα μόνο στο μέτρο που προκαλεί την έξαψη. Στο σύμπλεγμα του ομορφιάς, επιθυμίας και μελαγχολίας, ο θάνατος μιας νέας γυναίκας γοητεύει, συναρπάζει αλλά και αναστατώνει. Γιατί προκαλεί αυτή την επίπτωση: Ο Lacan θα πει στο σεμινάριο VI, Η επιθυμία και  η ερμηνεία της, «το αντικείμενο της φαντασίωσης συνίσταται σ’ αυτήν την ετερότητα εικόνας και πάθους απ ’όπου ένας άλλος παίρνει τη θέση αυτού του ο ποίου το υποκείμενο είναι συμβολικά αποστερημένο», του φαλλού. Πρόκειται γι’ αυτό που δίνει το πλαίσιο της ερμηνείας του για τη λειτουργία της Οφηλίας στον Αμλετ, επειδή για τον Άμλετ, εκείνη είναι το συνειδητό αντικείμενο της φαντασίωσής του και το «βαρόμετρο» της σχέσης του με την επιθυμία του. Ο Lacan μιλάει για εκείνη σαν «μία από τις πλέον συναρπαστικές δημιουργίες της ανθρώπινης φαντασίας»,  μία από τις πλέον σαγηνευτικές και τις πλέον δυσνόητες. Για τον ίδιο εκείνη είναι ένα πλάσμα από σάρκα και αίμα και προσδίδει στην αυτοκτονία της χαρακτήρα «διφορούμενου» Ο δεσμός μεταξύ ομορφιάς, επιθυμίας και θανάτου δεν είναι προφανής, τουτέστιν υπάρχει κάτι παράξενο σε ό,τι αφορά στην όμορφη αυτοκτονία και υπάρχει επίσης κάτι της τάξης του φετίχ. Ως κορίτσι – φαλλός,  η Οφηλία είναι το αντικείμενο της επιθυμίας του Αμλετ,  ως φαλλό εξωτερικευμένο,  σύμβολο σημαίνων τη ζωή,  την απορρίπτει και δεν την επανενσωματώνει παρά στη φαντασίωσή του «με κόστος το πένθος και το θάνατο». Στο θάνατο,  που παράγει  μια πραγματική τρύπα εκείνη γίνεται το αδύνατο αντικείμενο που αποκαθιστά την αξία του ως αντικείμενο μέσα στην επιθυμία. Για τον Lacan, ο Άμλετ είναι η τραγωδία της επιθυμίας και του πένθους,  ενός πένθους που καταδεικνύει την εγγύτητα των δεσμών ανάμεσα στα πεδία του πραγματικού,  του φαντασιακού και του συμβολικού.  Η σχέση ανάμεσα σε επιθυμία και θάνατο είναι παράδοξη.  Η επιθυμία συνδέει το υποκείμενο  με τη ζωή στην αναζήτησή του ενός πλέον - είναι, ενώ ο θάνατος είναι η συνθήκη. η σωμάτωση*που το υποκείμενο υφίσταται ως επιτέλεσμα της αλλοτροίωσής του στο σημαίνον.  «[Η] επιθυμία κομίζεται από το θάνατο» λέει ο Lacan, κι αυτό είναι το μοναδικό και απαράμιλλο νόημα της ζωής.

 

-Προλεγόμενο16, Susan Schwartz Περί επιθυμίας και θανάτου-

 

 

bottom of page